Bent u een verzamelaar of een hamsteraar?

Opgeruimd staat netjes, maar wie wat bewaart heeft wat. De waarheid ligt ergens in het midden. Maar wat als de balans tussen opruimen en bewaren zoek is? Als u te veel bewaart … In de nieuwste editie van gezondNU 2 duiken we in het verhaal achter verzamelen.

Weggooien is definitief, loslaten moeilijk

De tekeningen van uw kinderen, die stapel tijdschriften en bankafschriften uit 2007: we bewaren het. Weggooien is zo … zo definitief. “Loslaten is moeilijk,” stelt Baer Jonkers, psycholoog bij Fonds Psychische Gezondheid in gezondNU 2.“Bewaren geeft een ontspannen gevoel. Vaak identificeren we ons met voorwerpen: ‘die spullen, dat ben ik’. De gedachte aan weggooien kan onrustig of zelfs angstig maken.”

Verzamelwoede of een verzamelstoornis?

Maar er zijn gradaties van verzamelwoede. Het is belangrijk een onderscheid te maken tussen verzameldrang en een verzamelstoornis. “Het eerste hoeft niet tot problemen te leiden. Er is niks mis met het aanleggen van een voorraad, het koesteren van de voorwerpen die voor u een emotionele waarde hebben of het bewaren van spullen die misschien ooit van nut zijn.”

Een verzamelstoornis is van een andere orde. Op dat moment gaan we excessief voorwerpen hamsteren en kunnen we niets weggooien. “Deze mensen kopen enorm veel artikelen. Of ze vergaren grote hoeveelheden gratis spullen, zoals folders of objecten die door anderen zijn afgedankt. Spullen die in de ogen van anderen weinig of geen waarde hebben. Deze bezittingen staan vervolgens zo in de weg, dat woonruimtes nauwelijks gebruikt kunnen worden voor hun eigenlijke functie.”

Wie krijgt een verzamelstoornis?

Jonkers: “Opvallend is dat vijftig procent van de mensen die dwangmatig verzamelt, aangeeft dat minstens één ander familielid dat ook doet. Besluiteloosheid is een vaak voorkomende eigenschap van personen met een verzamelstoornis en hun ouders, broers, zussen en kinderen. Het hamsteren kan geleidelijk ontstaan, in de puberteit, met een aantal spullen. Hoe ouder iemand wordt, hoe langer de verzamelperiode en hoe meer spullen er dus bewaard blijven.”

Letterlijk niets kunnen loslaten, daar ligt soms een pijnlijke gebeurtenis aan ten grondslag. “Stelt u bijvoorbeeld iemand voor die in armoede opgroeide. Eindelijk kreeg hij iets moois. Later werd dat voor zijn ogen stukgemaakt. Zo ontstond een sterke beschermingsdrang: ik moet goed op mijn spullen letten.” Toch is er niet altijd sprake van een trauma, meent de psycholoog. “Mensen zoeken vaak een verklaring, maar excessief verzamelen kan ook ‘gewoon in u zitten’.”

gezondNU 2 ligt nu in de winkel of is te koop op de website van gezondNU.

Flinndal heeft maandelijks een gastbijdrage van gezondNU op het blog.